پنل اول: مفهوم استقلال دانشگاه ها و تحولات مربوط به آن

هیأت رئیسه: دکتر هنری، دکتر کلباسی اشتری

سخنران اول: دکتر مهدی گلشنی: "خصوصیات یک دانشگاه مستقل مطلوب چیست؟"

ایشان معنای استقلال را با توجه به وضعیت فعلی دانشگاه ها و عدم نظارت جامع بر آن ها و دلایل و آسیب شناسی این امر را بیان کردند و بحث استقلال علمی با تأکید بر استقلال فکری و هویتی را عنوان و بی توجهی به هویت دینی و اخلاقی در اقشار دانشگاهی و جذب فارغ التحصیلان ما در مراکز خارج از کشور را به عنوان یک آسیب مهم مطرح کردند و در ادامه پیشنهاداتی در این زمینه، از جمله: لزوم تقویت نگرش خودباوری و افزایش روحیه خوداتکایی در سطوح مختلف و حرکت به سمت استقلال واقعی و توسعه پژوهش های نظری و کاربردی ارائه دادند  و ضمن موافقت با کلیات اصل استقلال دانشگاه ها، نظارت کلی دولت بر فعالیت‌های دانشگاه‌ها در حدود نظارت علمی و با توجه به شاخص های خاص آن و از لحاظ حفظ کیفیت و اقدام در جهت ارتقاء سطح علمی کشور و برآوردن اهداف توسعه‌ای آن، ضروری برشمردند.

سخنران دوم: دکتر مصطفی محقق داماد: "پویائی پژوهش در سایه آزادی نقد علمی"

ایشان با تأکید بر تمایز بین واژه "عقیده" و "تفکر" و ریشه یابی آن ها، محور اصلی بحث را این­گونه اعلام کردندکه باید به سمت گسترش روحیه تفکر با دلالت ها و الزامات آن  و گسترش تفکر نقاد و انتقادی در مجامع علمی و دانشگاهی حرکت کنیم و با ذکر نمونه های تاریخی در این زمینه، بر "مباحثه" بین طلاب و اساتید هم تراز و نیاز دانشگاه به نقد حکیمانه تأکید کردند و استشهادی به سخن سقراط و این که هم نقد و هم تحمل نقد مهم است و آموزش نقد در دانشگاه و این که هنر نقد در دانشگاه های ما غایب است، اشاره داشتند و پیشنهاد دادند : به جای این که بگوییم من معتقدم، بگوییم من فکر می کنم.

 سخنران سوم: دکتر شمس السادات زاهدی: " نقش انجمن‌های علمی و مجامع صنفی اعضای هیئت ‌علمی در استقلال دانشگاه با تأکید بر منافع ملی"

ایشان وجود دیدگاه های مختلف در نسبت دانشگاه ها و حاکمیت را مطرح کردند و در این زمینه نقش کارآمدی مجامع و انجمن ها و تشکّل ها را در جهت استقلال دانشگاه ها، متذکّر شدند و با تعریف انجمن علمی و انجمن صنفی و ... و وظایفی که از آنها انتظار می رود، مهمترین نقش آنها را استقرار عدالت آموزشی، اداری و ... برشمردند و نقش نظارتی این تشکّل ها و این که در کشور ما این تشکّل ها توفیق چندانی نداشته اند را یادآور شدندکه بخشی از این عدم توفیق      می تواند به دلیل وجود سوء ظن نسبت به آن ها، نبود روحیه جمعی و شجاعت نقد باشد. در ادامه ایشان استقلال دانشگاهی را استقلال از کنترل بیرونی تعریف کردند و توانایی به پاسخگویی نیازهای زمانه را از محورهای اصلی استقلال دانشگاه برشمردند و بر منافع ملی به عنوان مهم‌ترین معیاری که باید مورد توجه و در صدر اولویت‌های دانشگاهیان و تشکّل‌های دانشگاهی باشد، تأکید کردند. در رابطه با پیش شرط اساسی تأمین منافع ملی در توضیح واژه انواع  "کراسی" و مراتب آن اعم از مریستوکراسی و کاکیستوکراسی مورد اشاره قرار دادند و بر شایسته سالاری یا مریستوکراسی به عنوان شاخص مهم در این زمینه تأکید کردند و این با به کارگیری افراد شایسته در عرصه دانشگاهی امکان‌پذیر می‌شود و تشکل‌ها نیز خواهند توانست نقش تسهیل‌کننده و مؤثری را در این مسیر ایفا کنند و در این زمینه پیشنهادهایی ارائه دادند.

سخنران چهارم: دکتر ابوالفضل کزازی: "نقش انجمن های علمی و اعضاء هیأت علمی در استقلال دانشگاه"

ایشان بحث خود را با عدم التفات کافی به پژوهش های اصیل و کاربردی در شرایط فعلی و در دانشگاه آغاز کردند و آسیب های مطرح در این زمینه را برشمردند از جمله: این که تمایز چندانی میان دانشگاه و مدرسه در شرایط فعلی وجود ندارد و به کمرنگ بودن تنوع در اهداف انجمن ها و مشابهت این اهداف اشاره کردند و در این رابطه به اهمیت نقش انجمن ها و مجامع در کاهش آسیبب های این چنینی و اثر گذاری بر آن ها و از جمله ایجاد اشتغال توسط انجمن ها پرداختند و آماری از انجمن های فعلی ارائه کردند و یکی از مهمترین کارکردها و اثرات انجمن ها را در پر کردن خلأ و شکاف بین دانشگاه و صنعت و در واقع بدنه اجتماعی دانستند و استقلال دانشگاه ها را جدا از فضای کلی کشور و فضای عام کنونی ندانستند و بیان داشتند به دنبال نظارت و کنترل به صورت توأمان هستیم در حالی که در سایر مراکز معتبر دنیا از قدیم و جدید، بر نظارت و نه کنترل، تأکید دارند و نگاه حکمرانان به دانشگاه ها باید مورد اصلاح قرار بگیرد.

سخنران پنجم: دکتر مقصود فراستخواه: "استقلال دانشگاه در ایران، تأمل در مسائل و دشواری ها"

ایشان با یک نگاه تاریخی به نیروهای پیش برنده و بازدارنده استقلال دانشگاه ها اشاره کردند و 8 عامل برای آن در نظر گرفتند و به 3 عامل مازاد تولید، علم آموزی و پشتوانه صنفی تأکید کردند. و پاسخ­دهی دانشگاه به نیازهای هفت گانه را (نیازهای سبعه بنا به تعریف ایشان) شامل سیاست، فلاحت،سلامت، تعلیم و تربیت، تجارت و امنیت با توجه به مصادیق و شواهد تاریخی تشریح نمودند . در بحث علم آموزی اشاره داشتند که با توجه به شرایط موجود اعتماد اجتماعی نسبت به دانشگاه ها کاهش یافته به این جهت که نقش علم آموزی و تولید علم در دانشگاه ها کمرنگ شده است و آسیب های موجود و غفلت از علم باوری و خردباوری و ... را با توجه به شواهد تاریخی بیان کردند. 

login