پنل سوم: نقادی و آسیب شناسی استقلال دانشگاه

هیأت رئیسه: دکتر صفاپور، دکتر شریف

سخنران اول:حجت الاسلام والمسلمین علیرضا فیض: "آزاد اندیشی، نقادی و نظریه پردازی در دانشگاه مستقل"

ایشان بیان داشتند با توجه به کلام الهی آن چه که در جامعه مهم است دانش است و غیر دانش باید تابع دانش باشد و به طور کلی استقلال امری نسبی است و بر اساس معنای لغوی اش نباید انتظار مفهوم مطلق از استقلال داشت و به عوامل بیرونی مؤثر بر استقلال مانند زر، زور و تزویر و عوامل درونی مؤثر بر آن مانند بی هدفی، پرهیز از هزینه دادن، عدم استفاده از فرصت ها، افراط و تفریط و نداشتن انضباط در نظریه پردازی اشاره کردند. از سوی دیگر بر عدم نقض استقلال دانشگاه به دلیل تأمین بودجه دانشگاه توسط دولت، تأکید کردند .

سخنران دوم: دکتر ابوالفضل دلاوری: "آینده پژوهی استقلال دانشگاه در ایران"

ایشان با بررسی مفهوم و ابعاد استقلال دانشگاه و بحث در مورد موانعی که بر راه هویت و استقلال دانشگاه مانند کنترل سیاسی و امنیتی دانشگاه توسط نهادهای مختلف و دخالت هایی که از خارج از دانشگاه می شود، لایه های چهارگانه ای را در مورد ساختاری که وجود دارد (ظاهری، ساختاری، گفتاری و استعاری) تعریف و تعابیری که از این لایه ها در ارتباط با مفهوم استقلال دانشگاه بیان می شود،  به تفصیل شرح دادند.

سخنران سوم: دکتر هادی خانیکی: "آزادی آکادمیک، استقلال عمل دانشگاه و توسعه علمی"

ایشان سه مفهوم توسعه علمی، آزادی علمی و استقلال دانشگاه ها را مطرح کردند و این که این سه مفهوم پیش نیاز  یکدیگر هستند و لازمه دستیابی به آن ها استقلال دانشگاه است. در ادامه ضمن مرور روند آموزش عالی در ایران، بیان داشتند که همواره به دنبال وارد کردن تکنولوژی از غرب بوده ایم و داشته های خود را نشناخته ایم.

همچنین در مورد مرور روند استقلال دانشگاه ها، نکته مهم این که از سال 1368 و به ویژه در سال 1376 با اصلاح ساختارها، استقلال بیشتری از طریق ایجاد ساختارهایی مثل هیأت های امناء و انجمن های علمی و ... به دانشگاه ها داده شد و قدرت تصمیم گیری آن ها افزایش پیدا کرد و در فاصله سال های 1384-1392 دانشگاه ها دچار "رکود تورمی" شدند و از سال 1392 به بعد این روند در جهت معکوس شروع به حرکت کرده و امید می رود که این کاستی ها به سمت بهبود برود. 

 

   سخنران چهارم: دکتر اسماعیل عالی زاد: "صورت بندی مفهومی استقلال دانشگاه، رهیافتی مبتنی بر جامعه شناسی معرفت"

با این پرسش که ماهیت و سرشت دانشگاه چیست و معرفی امر اجتماعی به عنوان یک عامل مرتبط با دانش ، زیست جهان دانشگاه به عنوان یک نهاد اجتماعی را زمینه های اجتماعی دانسته و این که پدید آمدن و شکل گیری دانشگاه ها حاصل اقتضائات اجتماعی است و دیدگاه هایی که در این زمینه در غرب وجود داشته و نحوه شکل گیری دانشگاه ها و تقابل آن ها با کلیسای مسیحیت و شکل گیری دولت ملت ها و درخواست این که دانشگاه ها در خدمت این ساختار جدید باشند که پس از مدتی با عدم همراهی  دانشگاه ها با این درخواست، به دنبال تولید حقیقت و علم جویی می روند.

در ادامه 3 سطح استقلال را بیان کردند: استقلال درون گروهی، استقلال دانشگاه در ارتباط با مجموعه هایش و زیرمجموعه های مرتبط و اینکه استقلال به نوعی باید متناسب با کارکرد نهادهای دیگر اجتماعی- فرهنگی و همسو و سازگار با گفتمان جهانی شدن باشد.

   سخنران پنجم: دکتر سعید مشیری: "اقتصاد دانش، نقش دولت، نهادها و بازار"

با تعریف مفهوم دانش که به منزله تولید اطلاعات است و در حال حاضر، هدف اصلی آن ایجاد ظرفیت های شناختی است، ضمن توضیح مکانیزم مستمر تولید دانش، ویژگی های دانش را به عنوان یک کالای عمومی با ویژگی های انحصارناپذیری، رقابت ناپذیری و قابلیت انباشت معرفی کردند و ویژگی های تولید تابع دانش را برشمردند و چگونگی تولید دانش را و فرآیندهایی که در این راستا اتفاق می افتد و تولید دانش را به عنوان مهمترین نهاد از آن جا که انحصاری نیست و رقابت ناپذیر است برشمردند و برای مؤسسات مالی دولت جنبه نظارتی و نه الزام به معنای دخالت در امور داخلی دانشگاه ها قائل شدند.